Op 11 maart is de boekpresentatie van de verhalenbundel 2020, 75 jaar vrijheid, waaraan 14 auteurs deelnemen. De komende weken stellen we ze aan jullie voor. Dit keer is dat dichter en auteur Willem de Vreede. Wat betekent 75 jaar vrijheid voor hem?
‘75 jaar vrijheid. Geboren in 1961 groeide ik op met de verhalen over de oorlog maar voor mijn gevoel was die oorlog als kind al van lang geleden. Mijn eerste echte confrontatie met de 2e wereldoorlog was een bezoek aan het oorlogsmuseum in Overloon. Daar zag ik als achtjarige een foto-expositie over de concentratiekampen. Kun je dat als kind bevatten? Nee, maar nu ruim 50 jaar later ook niet. Wel zie ik dat minderheden en mensen met ‘afwijkend’ gedrag, uiterlijk of seksuele voorkeur door de geschiedenis heen kwetsbaar waren en zijn voor achterstelling en vervolging.
Hoe het ook zij, die eerste confrontatie met de holocaust heeft behalve een diepe indruk achterlaten me ook bewust gemaakt van het gevaar en de waanzin van oorlog. De actualiteit met de oplopende spanning tussen de VS en Iran, het oplaaiende antisemitisme, radicaal Islamitische terreur en de diverse populisten die aan de macht zijn gekomen laten zien hoe kwetsbaar de rechtstaat, het fundament van onze vrijheid, wereldwijd en in Europa is.
75 jaar vrijheid moeten we blijven gedenken en ja, vrijheid is een werkwoord. Vandaar mijn verhaal over Westerbork, over het herinneringspad dat aangelegd is tussen het herinneringscentrum en kamp Westerbork. Langs het voormalig tracé, waar vandaan de treinen naar de concentratiekampen in het oosten vertrokken. Daar zijn om de 50 meter bielzen neergezet met daarop ieder transport vermeld. 93 treinen zijn er vertrokken, 107.000 mensen met een Joodse of Sinti achtergrond zijn afgevoerd naar Sobibor en vooral Auschwitz. 102.000 mensen zijn omgekomen in de kampen. Het is een verhaal, vooral voor jongeren, in de hoop dat ook bij hen het besef doordringt dat we deze tragedie nooit mogen vergeten.